درمان بیماری های روحی در سایه رشد عقول در زمان ظهور

هر مجموعه ای جهت انجام کارها به نحو مطلوب نیاز به یک مدیر دارد. مدیری که با رهنمودهای هوشمندانه و به جا مجموعه را در رسیدن به اهداف یاری کند.

جسم انسان نیز به عنوان مجموعه ای بسیار پیچیده، برای ادامه حیات نیاز به مدیر دارد. مغز با دستوراتی که به تک تک اعضاء و در واقع سلول ها می دهد با تنظیم سوخت و ساز و فرآیند جذب و دفع، حیات جسم را تضمین می کند. اما یک زندگی سعادتمندانه علاوه بر حیات جسمانی، نیاز به مدیریت اعضاء در به کارگیری آنها در تمام امورات زندگی دارد. آنچه از آن تعبیر به عنوان رهبر یا مدیر می شود عقل است. اگر جسم انسان تحت لوای عقل باشد زندگی توام با آرامش نیز برای انسان به وجود خواهد آمد اما اگر عقل به خاموشی گراید و جای آن را نفس اماره بگیرد چه بسا همین جسم نیز با سرعت بیشتر به افول گراید و انسان حیات دنیایی خود را نیز زودتر از دست دهد.
به عبارت دیگر سلامت جسم به میزان بسیار زیادی وابسته به تبعیت از رهنمودهای عقل می باشد. نه تنها سلامت جسمانی، بلکه آرامش روحی انسان نیز  در بکارگیری فرامین عقل است.

هر چه اطاعت پذیری از عقل کمتر باشد بر خطاها و گناهان آدمی افزوده شده و بنابراین انسان دچار تشویش خاطر بیشتری می گردد. چرا که تمامی خطاهایی که از انسان سر می زند نشأت گرفته از شیوه تفکر و عدم رشدیافتگی عقل انسان می باشد.

حضرت علی علیه السّلام می فرمایند: به کار بستن عقل ، مایه ی هدایت و نجات انسانها است، و سرکوب کردن عقل، باعث گمراهی و سقوط آدمیان است.(١)
بنابراین اگر فکر انسان تربیت یافته و رشد کند دیگر متاثر از عوامل بی اهمیت یا کم اهمیت نخواهد بود و انسان تا حد بسیار زیادی به آرامش مورد نیاز خود خواهد رسید.

امیرالمومنین علیه السلام نتیجه تفکر عاقلانه را چنین بیان فرموده اند: افکار عاقلانه ات تو را به راه صواب و هدایت واقعی راهنمایی می کند. (٢)

انسان عصر ظهور و پذیرایی از عقل

آنچه رشد عقل در پی دارد، داشتن افقی بلند و تلاش در رسیدن به اهداف والا می باشد. بنابراین دیگر انسان برای رسیدن به خواسته های بی مقدار دنیایی دچار نگرانی و تشویق نخواهد شد.

اینجاست که به معنای «الدنیا متاع قلیل» پی خواهد برد و دنیا را وسیله ای برای کسب و تلاش می داند و نه دل بستن! انسانی با این نگرش دیگر نه دچار تنبلی و کسالت می شود و نه در اثر بیکاری تحت تأثیر وسوسه های شیطانی قرار خواهد گرفت.
به طور مثال، انسان های بسیاری به علت داشتن احساس تکبر و یا حسادت مرتکب جنایات شده اند. غالب جنایاتی که در سطح وسیع انجام شده و قتل عام انسان های مظلوم بسیاری را در برداشته، نشأت گرفته از حس برتری جویی بوده است.

متاسفانه این اتفاقات اسف بار در میان انسان ها نسبت به گذشته رشد بیشتری داشته است. اما اینجا یک سوال مطرح می شود که چگونه است که همین انسان در زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام، پذیرای صفات نیک بسیاری همچون ایثار، مهربانی، عدالت و... شده و از بسیاری از خودخواهی ها دست برداشته و آرامش را به جای تشویق میهمان قلب خود خواهد کرد؟! آیا این ویژگی ها با منفعت طلبی های انسان عصر حاضر همخوانی دارد؟

آسایش روانی در پرتوی عقل آخرالزمانی

همان طور که اشاره شد رکن اصلی رفتار انسان، رشدیافتگی عقل می باشد. از ویژگی های زمان ظهور نیز تکامل عقل ها می باشد. 

امام باقر علیه السلام می فرمایند: «إذا قام قائمنا... وضع یده علی رووس العباد، فجمع به عقولهم و أکمل به احلامهم؛(٣) هنگامی که قائم ظهور کند خداوند دستش را بر روی سرهای بندگان قرار می دهد پس به این طریق عقل های آن ها جمع می شود و آرامش خاطر برای ایشان به کمال می رسد.»
در صورت تکامل عقل، دیگر آرزوهای کوچک و خودخواهی معنایی ندارد. بلکه افق دید انسان ها وسیع تر شده و جهانی می اندیشند. دیگرخواهی جایگزین خودخواهی می شود. در این صورت بسیاری از رذایل اخلاقی از بین خواهد رفت.
به طور مثال یکی از مهمترین رذایل اخلاقی که سبب ایجاد تشویق خاطر است کینه است. اما کسی که عاقلانه می اندیشد و خیرخواه دیگران است دیگر به دنبال کینه ورزی نخواهد بود. از دیگر ویژگی های زمان ظهور پاک شدن دلها از کینه می باشد.

امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند: و لو قد قائمنا لذهب الشحناء من قلوب العباد... ؛ (٤) چون قائم ما قیام کند، کینه ها از دل بیرون رود.
در زمان ظهور با کنار رفتن منفعت طلبی ها، ارتباط و دوستی بین افراد نیز خالصانه می شود. خدمت به دیگران جایگزین جاه طلبی و ستم می شود.

امام باقر علیه السلام فرمودند: إذا قام قائمنا جاءت المزامله، و یأتی الرجل إلی کیس أخیه فیأخذ حاجته یمنعه؛ (٥) به هنگام قیام قائم ما، آنچه هست دوستی و یگانگی است، تا آنجا که هر کس هر چه نیاز دارد از جیب آن دیگری بر می دارد بدون هیچ ممانعتی.

انجام این اعمال نیک است که انسان را به آرامش می رساند؛ زیرا آدمی فطرتا به سمت نیکی ها گرایش دارد و هر چه بیشتر به انجام اعمال خوب مبادرت ورزد به آرامش روحی بیشتری دست خواهد یافت. بالعکس هر چه در اثر سستی ایمان مرتکب خطا و گناه بشتری شود نه تنها از آرامش او کاسته شده بلکه از رشد عقلی او نیز می کاهد.

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کتاب "المحجة البیضاء" اثر فیض کاشانی نقل شده است: آن که مرتکب گناه شود، عقل از او دوری گزیند و هرگز به سویش باز نگردد.